ซาตานหรือลูซิเฟอร์

ซาตาน(Satan, שָׂטָן, The Adversary, ปฏิปักษ์) คือปฏิปักษ์หรือฝ่ายตรงข้ามกับพระเจ้า ในคัมภีร์ต่างๆของศาสนายูดายที่เรียกรวมๆว่าโทราห์กับในไบเบิลภาคพันธะสัญญาใหม่ตลอดจนคัมภีร์อัลกุระอ่านไม่มีรายละเอียดใดๆเกี่ยวกับซาตานมากนัก นอกจากบอกว่าคือมารร้ายที่คอยล่อลวงผู้คนให้ออกจากวิถีทางของพระเจ้าและเป็นราชาของเหล่าภูตผีปีศาจทั้งหลาย เคยแปลงร่างเป็นงูไปล่อลวงบรรพบุรุษคู่แรกของมนุษย์


ในคัมภีร์โทราไม่ระบุชื่อว่าซาตานก่อนตกสวรรค์มีชื่ออะไร แต่มีการกล่าวถึงชื่อปีศาจครั้งแรกในโทราห์คือ อัสโมดาอี (Asmodai) ไม่มีขอสรุปว่านี่คือชื่อหนึ่งของซาตานหรือเป็นปีศาจคนละตัวกัน ปีศาจตนนี้เป็นคู่รักของลิลิธ แต่ในคติศาสนาอิสลามเชื่อว่าอัสโมดาอีคือซาตาน

แต่สำหรับฝ่ายแคบบาลา รายละเอียดของซาตานและมวลลูกน้องกลับมีมากมายพิสดารต่างๆกัน เพราะว่าพวกซาตานนี่เองที่สอนแคบบาลากับมนุษย์ เมื่อเป็นผู้สอนเสียเองรายละเอียดก็เลยมีมากเป็นธรรมดา

พอจะประมวลเรื่องราวของอดีตจอมเทวดาตามความคิดของพวกแคบบาลาได้ว่า เดิมเป็นเทวดาชั้นสูงสุดคือเซราฟิม เทวดาในคติของพวกเซมิติคคือข้ารับใช้ของพระเจ้าสูงสุดนะ ไม่ใช่เทวดาแบบที่เราๆรู้จักกัน ร่างเดิมของซาตานนั้นเป็นจอมเทวดาโฉมงาม หล่อเหลาสุดในสวรรค์ มีปีกถึงสิบสองปีก มากกว่าเซราฟีมเทวดาชั้นสูงสุดถึงเท่าตัวเพราะเซราฟีมมีแค่หกปีก ส่วนชื่อเดิมของซาตานนั้นไม่มีกล่าวไว้ ไม่มีการบอกว่ามีชื่อลูซิเฟอร์แต่อย่างใด เพราะลูซิเฟอร์เป็นภาษาละตินที่ถ่ายมาจากภาษากรีกว่า Eos phoros หมายถึงดาวประกายพรึก แต่เมื่อมีการแปลไบเบิลเป็นภาษาละติน ชื่อลูซิเฟอร์เลยถูกเหมาว่าเป็นชื่อเดิมก่อนถูกไล่จากสวรรค์ของซาตานไปเสีย

การสับสนในชื่อนี้เกิดจากการอาศัยไบเบิลภาษากรีกเป็นหลักในการแปลไบเบิลเป็นภาษาละตินของเซนต์เจโรม ในราวๆคริสต์ศตวรรษที่สี่ซึ่งเป็นช่วงเฟื่องฟูของศาสนาคริสต์ในจักรวรรดิโรมัน(คริสต์ศตวรรษที่ 4 ก็ราวๆ ค.ศ. 300 - 399 , บทที่แปลผิดคือ อิสยาห์ Isaiah 14:12



;ไบเบิลภาษาละตินฉบับเซนต์เจโรม Isaiah 14:12, quomodo cecidisti de caelo lucifer qui mane oriebaris corruisti in terram qui vulnerabas gentes



;ไบเบิลภาษาละตินฉบับพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ Isaiah 14:12, How art thou fallen from heaven, O Lucifer, son of the morning! how art thou cut down to the ground, which didst weaken the nations!



;ไบเบิลฉบับภาษาไทย อิสยาห์14:12 , โอ ดาวประจำกลางวันเอย พ่อโอรสแห่งพระอรุณ เจ้าร่วงลงมาจากฟ้าสวรรค์แล้วซิ เจ้าถูกตัดลงมายังพื้นดินอย่างไรหนอ เจ้าผู้ทำให้ประชาชาติตกต่ำน่ะ )



แต่ไม่ว่าอย่างไรก็ตามภาพลักษณ์ของลูซิเฟอร์ในแบบเทพบุตรผู้หล่อเหลาตามที่บรรยายใน เอเสเคียล (Ezekiel 28:12-19,

แม้ไบเบิลระบุว่าเป็นการพูดถึงพระเจ้ากรุงไทร์ (Tyre) แต่คนส่วนใหญ่เชื่อว่าไบเบิลตอนนี้เป็นการบรรยายถึงซาตานก่อนตกสวรรค์



;ไบเบิลภาษาละตินฉบับเซนต์เจโรม Ezekiel 28:11-12 > 11 et factus est sermo Domini ad me dicens fili hominis leva planctum super regem Tyri 12 et dices ei haec dicit Dominus Deus tu signaculum similitudinis plenus sapientia et perfectus decore ,



;ไบเบิลภาษาละตินฉบับพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ 28:11-12 > 11 Moreover the word of the LORD came unto me, saying, 12 Son of man, take up a lamentation upon the king of Tyrus, and say unto him,Thus saith the Lord GOD; Thou sealest up the sum, full of wisdom, andperfect in beauty.

;

ไบเบิลฉบับภาษาไทย เอเสเคียล 28:11-12 > 11 พระวจนะของพระเจ้ามายังข้าพเจ้าว่า 12 บุตรแห่งมนุษย์เอ๋ย จงเปล่งเสียงบทค่ำครวญเพื่อกษัตริย์เมืองไทระ...



ในเอเสเคียล (Ezekiel 28:13) บรรยายว่า

“เจ้าเป็นตราแห่งความสมบูรณ์แบบ เต็มด้วยสติปัญญา...เจ้าอยู่ในเอเดน พระอุทยานของพระเจ้า เพชรพลอยทุกอย่างเป็นเสื้อของเจ้า คือทับทิม บุษราคัมน้ำอ่อน เพชร เพทาย...”

แม้ศาสนายูดายจะไม่มีกล่าวถึงชื่อเดิมของซาตานก่อนตกสวรรค์ไว้อย่างชัดเจนก็ตาม นอกจากกล่าวถึงอัสโมดาอีตามที่บอกไปแล้วนั้น แต่ในศาสนาคริสต์เชื่อว่าชื่อของ ซาตานแต่เดิมคือลูซิเฟอร์

ซึ่งต่อมาแคบบาลาแบบคริสต์จะนำไปขยายความอีกมากจนบางครั้งก็ถึงกับระบุว่าลูซิเฟอร์กับซาตานไม่ใช่ปีศาจตนเดียวกันก็มี เช่นใน The Sacred magic of Abramelin the Mage หนึ่งในคัมภีร์ไสยเวทของยุโรป ระบุว่ามีปีศาจระดับสูงอยู่

สี่ตน คือ

1. ลูซิเฟอร์ (Lucifer)

2. เลอเวียธาน (Leviathan)

3. ซาตาน (Satan)

4. เบลิอัล (Belial)

ในศาสนาอิสลามระบุว่าเดิมซาตานเป็นจิน หรือภูติ ที่พระเจ้าสร้างขึ้นชื่อว่า อิบลิส(Iblis) ต่อมาได้เลื่อนขั้นเป็นเทวทูต ครั้นอิบลิสปฏิเสธไม่เคารพอาดัม จึงถูกสาป และถูกพระเจ้าเปลี่ยนชื่อเป็นไซตาน (Shaitan) แนวคิดเกี่ยวกับซาตานแต่เดิมมีร่างที่งดงามนั้นก็มาจากเรื่องเล่านอกคัมภีร์ของพวกยิวกับอัลกุระอ่านผสมกัน







ต่อมาในสมัยกลาง ซาตานจะถูกเหมารวมกับบาโฟเม็ตเทพครึ่งคนครึ่งแพะแบบลุงแพะในแรคอะ ซึ่งปรากฎตัวขึ้นมาจากความเชื่อของพวกอัศวินมหาวิหาร(Knight Templar) จนเลอะเทอะ และต่อมาในช่วงหลังๆราวในยุคภูมิธรรม(คริสตศตวรรษที่ 17 Enlighten Age) ซาตานก็จะได้รับความเห็นอกเห็นใจจากกวีบางคนเช่น จอห์น มิลตัน กวีชาวอังกฤษ (John Milton 1608-74)ใน สวรรค์ล่ม (The Paradise Lost 1667) ที่มีการให้ภาพของซาตานที่มีอารมณ์ความรู้สึกน่าเวทนา